وی با تأکید بر این که اصل حکم قصاص معنا و کارکرد بازدارنده دارد؛ یاد آور شد قرآن کریم همچنین در آیه « فمن عفی له من أخیه شیء فاتباع بالمعروف وأداء إلیه بإحسان » تأکید می کند که در ابتدا امر به معروف کنید و سپس دیه را سنگین نگیرید و همین طور اگر دیه ای تعیین شده آن را به سرعت بپردازید. سید حسن خمینی افزود: اصل عفو خصوصیات زیادی دارد؛ نخست آن که در روایات ما، عفو به عنوان خصلت اهل بیت معرفی شده است؛ حضرت امام صادق (ع) می فرمایند جوانمردی ما این است که کسی که به ما ظلم می کند او را عفو می کنیم.
یادگار امام دیگر خصوصیت عفو را عزت آفرین بودن آن دانست و افزود: هم کسانی که عفو می کنند؛ و هم کسانی که عفو می شوند؛ عزیز هستند. دو روایت از پیامبر اکرم (ص) در این زمینه و جود دارد. در روایت اول از ایشان آمده است که «العفو لایزید العبد الا عزة فاعفوا یعزکم الله» عفو چیزی را اضافه نمی کند بر شما مگر عزت. پس ببخشید تا خدا شما را عزیز بدارد. در روایتی دیگر از ایشان آمده است؛ کسی که از یک ظلم می گذرد؛ خداوند جایگزین آن را با دادن عزت در دنیا و آخرت جبران می کند. بنابراین پیامبر(ص) ما وعده داده که خدا عفو کننده را عزیز می دارد.
سید حسن خمینی با تأکید بر این که عفو ارزش آفرین است، گفت: حضرت علی (ع) می فرماید؛ هیچ چیز ثوابش با صواب عفو برابری نمی کند. یادگار امام خصلت دیگر عفو را این گونه توضیح داد که عفو رافع کینه هاست و ما جز با رفع کینه ها به یک جامعه آرمانی نمی رسیم. یادگار امام با اشاره به این که انسان مدنی الطبع است؛ گفت: در یک جامعه، افراد با حل مشکلات کنار هم زندگی می کنند و جامعه متشکل از انسان ها نیاز دارد که کینه توزی در آن از بین برود. عفو بزرگترین رافع کینه هاست.
سید حسن خمینی در ادامه به این سخن پیامبر اشاره کرد که عفو دو طرفه نسبت به هم داشته باشید تا کینه ها از میان شما از بین برود. وی سپس در محیطی معنوی به قرائت ابیاتی از اشعاری مولانا پرداخت که(حیلت رها کن عاشقا دیوانه شو دیوانه شو/ و اندر دل آتش درآ پروانه شو پروانه شو)( هم خویش را بیگانه کن هم خانه را ویرانه کن/وآنگه بیا با عاشقان هم خانه شو هم خانه شو)(رو سینه را چون سینهها هفت آب شو از کینهها/وآنگه شراب عشق را پیمانه شو پیمانه شو)(باید که جمله جان شوی تا لایق جانان شوی/ گر سوی مستان میروی مستانه شو مستانه شو)(چون جان تو شد در هوا ز افسانه شیرین ما/فانی شو و چون عاشقان افسانه شو افسانه شو)(تو لیله القبری برو تا لیله القدری شوی/چون قدر مر ارواح را کاشانه شو کاشانه شو)(اندیشهات جایی رود وآنگه تو را آن جا کشد/ز اندیشه بگذر چون قضا پیشانه شو پیشانه شو)(قفلی بود میل و هوا بنهاده بر دلهای ما/مفتاح شو مفتاح را دندانه شو دندانه شو)(بنواخت نور مصطفی آن استن حنانه را/کمتر ز چوبی نیستی حنانه شو حنانه شو)
یادگار امام در ادامه با بیان که عفو کنند گان صرفا بر گردن قاتل حق ندارند، گفت: کسانی که می بخشند؛ حقی بر گردن قاتل دارند که زندگی را دوباره به او عطا می کنند؛ اما آن ها حقی هم بر گردن جامعه دارند؛ بر گردن همه ما که در این جامعه زندگی می کنیم. چون نشان می دهند جامعه باید از کینه پاک شود. کسی که می بخشد تنها قاتل را نبخشیده بلکه به من و شما هم عزت می دهد.
وی با بیان این که یکی دیگر از خصلت های عفو بخشش در آخرت است؛ به این سخن رسول خدا (ص) اشاره کرد که کسـی که از لغـزش مسـلمانی بگـذرد، خـداوند در قـیامت از لـغزش او خواهد گذشت؛ گفت: روزی می آید که همه ما می رویم دیر یا زود؛ این واقعه رخ می دهد؛ اما آن روز، ما چشم ما محبت خداوند و اهل بیت (ع) داریم؛ در این صورت باید از امروز توشه برداریم. چنانکه در روایت دیگری از پیامبر مکرم اسلام (ص) داریم که می فرمایند: از گناهان مردم بگذرید؛ خداوند عذاب آتش را از شما بر می دارد.
یادگار امام با بیان این که طول عمر نیز یکی دیگر از خصلت ها عفو است، ادامه داد: بر اساس آموزه های دینی کسی که عفو زیاد دارد عمرش طولانی می شود. وی با اشاره به این که دلایل منطقی و مادی فراوانی می توان برای اثبات این دست از اثرات عفو برشمرد؛ گفت: با عفو عقده ها از دل پاک می شود و هزار مشکل از دل برداشته می شود. سید حسن خمینی با اشاره به تأثیر برگزاری چنین جلساتی در پاسداشت عفو در جامعه گفت: یکی از ثمرات این جلسات این است که بذری به امید جوانه زدن در خاک کاشته می شود. بذری که در خاک کاشته می شود ابتدا جوانه زده جوانه تبدیل به نهال می شود و نهال با رشد و نمو خود به درختی بارور تبدیل می شود که آینده جامعه را می سازد. جامعه بی کینه بی مشکل زندگی می کند و هر کار بزرگی از جای کوچک شروع می شود. ما باید خوبی کردن را نخست از درون خود آغاز کنیم. هنگامی که انتظار داریم؛ خانواده ای از قاتل فرزند و پاره تنشان بگذرند؛ آیا خودمان از خواسته های کوچک می گذریم؟ آیا حتی در کوچکترین مسائل در اجتماع، مثلا این که در سرچهارراه ها یا ارتباط با اقوام و فامیل چقدر گذشت داریم؟ محبت را باید از طریق کانونی به جامعه تزریق کرد.
وی ادامه داد: به دنبال طلب بخشش برای زندانی بودن خوب است؛ اما شرط نخست این است که ما از خودمان شروع کنیم؛ مسوولین عفو را از خودشان شروع کنند. وی در ادامه سخنان گفت مخاطبان را به تأمل در موضوع دیگر فراخواند و گفت: با یک بمباران خبری خانواده ای را که می خواهند؛ حکم قصاص را اجرا کند؛ تحت تأثیر قرار داده و نهایتا آن خانواده گذشت می کنند و قصاص صورت نمی پذیرد؛ اما باید به این نکته بیاندیشیم که آیا این راه درستی برای ترویج عفو در جامعه است؟ ما باید از خودمان شروع کنیم؛ یکدیگر را ببخشیم تا بخشش تبدیل به فرهنگ شود.
وی در ادامه با بیان این شعر مشهور حمید مصدق که چه کسی می خواهد/ من و تو ما نشویم/ خانه اش ویران باد؛ تأکید کرد برای این که عفو در جامعه فراگیر شود؛ باید تبدیل به فرهنگ شود و لازمه فرهنگ سازی این است که از خود شروع کنیم و مسوولین نخست عفو را از خود شروع کنیم. هر فردی که از کسی دلخور است؛ ببخشد.
نظرات شما عزیزان:
|